Arctische volken van Siberië – Imakalezing

Kleine Arctische volken van Siberië:
de geschiedenis van hun bedreigde talen en culturen.
28 oktober 2013 Imakalezing: Dr. Tjeerd de Graaf
Arctisch Centrum / Aweg 30 (ingang Herman Colleniusstraat)
9718 CW Groningen
19:30 uur (Let op! De deur gaat na dit tijdstip op slot).
Toegang: € 2,00 (inclusief koffie en thee).

Aan het eind van de 17de eeuw werd in het toenmalige Rusland steeds meer bekend over de volken in Siberië. Zo reisde in 1664 en 1665 de Nederlander Nikolaas Witsen samen met Jacob Boreel door Rusland. In 1690 publiceerde Witsen de eerste kaart van Siberië en het commentaarboek Noord en Oost Tartaryen, waarin hij Siberië en de omringende landen beschreef (1692/1705), met gegevens over de lokale bevolking, waaronder die van hun taal. Bij later veldwerk werden vele van deze talen opgetekend op geluidsdragers, allereerst op Edison wasrollen.
Dr. Tjeerd de Graaf heeft zich gespecialiseerd in de fonetische aspecten van volkenkundig en taalkundig onderzoek. In 1990 nam hij deel aan een Japanse veldwerkreis naar het eiland Sachalin, nadat hij in 1988 enige maanden in Sapporo had gewerkt aan het technische probleem van de reconstructie van deze wasrollen. Sindsdien volgden meerdere projecten met Japanse en Russische collega’s, in het bijzonder met de universiteit van Sint-Petersburg. Dit werd later gevolgd door een aantal speciale veldwerkreizen naar Sachalin, Jakoetië en andere delen van de Russische Federatie. De resultaten daarvan worden gebruikt voor het bestuderen van een aantal Siberische volken en het vastleggen van hun taal en cultuur. Op basis van het verkregen materiaal kunnen onderwijsmethoden worden ontwikkeld voor minderheden, waardoor het verdwijnen van hun oorspronkelijke talen en culturen enigermate kan worden tegengaan. Na zijn pensionering in 2003 kan De Graaf zijn onderzoekactiviteiten voortzetten als medewerker bij het Europese Mercator Centrum voor Meertaligheid en Taalleren van de Fryske Akademy, in het kader van de Cultuurstichting Siberië en de Foundation for Endangered Languages.

Siberische volken, oral history… – Imakalezing

30 september 2013. Imaka dubbellezing:
De (West-)Siberische volken, hun oral history en culturele dynamiek.
Peter Jordan: Reconstructing cultural dynamics in Northwest Siberia: archaeology, history and ethnography;
Roza Laptander: Oral history of Nenets people.
Arctisch Centrum / Aweg 30 / 9718 CW Groningen
19:30 uur (Let op! De deur gaat na dit tijdstip op slot). Toegang: € 2,00 (inclusief koffie en thee). Voertaal: Engels.
Peter Jordan:
Reconstructing cultural dynamics in Northwest Siberia: archaeology, history and ethnography.
This talk will examine the rich cultural history of Northwest Siberia, which lies just behind the Ural Mountains, and consists of the extensive wetlands and floodplains of the Ob River. Although Siberia is often perceived in Europe as being a remote and uninhabited land, this region has been inhabited for many millennia by various hunting, fishing and gathering cultures. Using a combination of archaeological evidence, historical archives and recent ethnographic data, this lecture will look at some of the long- term cultural transformations that have taken place in the region. These include the arrival of new technologies into the area, the incorporation of Siberia into the medieval fur trade, the Russian conquest and colonial period, as well as later Soviet and post Soviet transformations. Specific attention is directed at understanding the history of one ethnic group; the Khanty. Lecture themes include adaptation to northern ecology, historical geography, circumpolar colonisalism, shamansim and spirituality, sacred landscape geography, environmental change, modern Siberian indigenous peoples and cultural resilience.
Peter Jordan is de nieuwe hoogleraar Arctische en Antarctische Studies aan het Arctisch Centrum. Hij heeft een achtergrond in geografie, archeologie en paleo-economie; hij promoveerde op de ethno- archeologie van jager-verzamelaars in West Siberië.

Roza Laptander:
Oral history of Nenets people.
Her research is called: “Socio-cultural change of Uralic languages’ minority in 20-21st century Siberia analyzed through Nenets life stories“. I do collecting, documenting, describing and analyzing the oral history of Nenets people.  The idea of the project is that all Nenets people’s memories are part of their national history. Methods of oral history help to open the alternative unknown history of Nenets, one of the Uralic language speaking Northern Minority nations of the Russian Federation. In the transitional periods when one political regime changed to another, people’s memories tell us about this time of socio-cultural and political changes in a way how they remember it.  By telling stories about the past Nenets make these events come alive again not just for themselves, but also for young members of their society. Every oral story, every narrative of individuals contains rich information about the previous time, which is usually not available in any written form and they transfer lessons about experiences of the past to the present time, for e.g. how locals intersected with larger social, historical and poli tical processes in a big country such as Russia in the transitional periods when one political regime changed to another. These collected sources tell about the life of Nenets at the beginning of the 20th century until today.
Roza Laptander is onderzoeker aan het Arctic Centre in Rovaniemi in Finland. Zij deed en doet vooral onderzoek op het Yamal schiereiland onder Tundra Nenets rendierherders, onder andere naar hun traditionele kennis en “oral history” en hun traditionele kennis. Maar ook naar de reactie van de Nenets op de invloed van intense ontwikkelingen en industrialisatie van hun traditionele woongebieden. Gewijzigd: 25.09 2013 / 20.11.2013.

Don’t call me Eskimo

Eskimo’s mag en kan écht niet meer!
Respect graag voor de Groenlanders en de andere Inuit in Canada, Alaska en Noordoost-Siberië. Daar heeft de Inuit Circumpolar Council, de overkoepelde organisatie van de 160.000 Inuit, nadrukkelijk toe opgeroepen in haar resolutie 2010-01 over het gebruik van de term Inuit. Ook termen zoals Nikkers, Lappen en Samojeden zijn uit den boze.

Inuit Circumpolar Council Resolution 2010 – 01
On the use of the term Inuit in scientific and other circles

Whereas the Inuit Circumpolar Council (ICC) was founded to promote the rights and interests of Inuit at an international level, as well as to promote the unity of Inuit across four countries; and

Whereas the International Labour Organization Convention 169 on Indigenous and Tribal Peoples and other international conventions recognize the rights of an indigenous people to self-identify; and

Whereas the ILO 169, the UN Declaration of Rights of Indigenous Peoples, and other international conventions promote the rights of indigenous peoples to full realization their social and cultural identity, their customs and traditions; and

Whereas ICC and other Inuit organizations have consistently self-identified as “Inuit” in the context of international matters; and

Whereas the term “Eskimo” is not an Inuit term, and is not one that Inuit have themselves adopted; and

Whereas the scientific, research, and other communities have used inconsistent terms when referring to Inuit; and

Whereas some members of the scientific community have reached out to ICC seeking guidance on how the term “Inuit” should be used in their research and published literature;

Let it therefore be resolved that the research, science, and other communities be called upon to use the term “Inuit”, instead of “Eskimo” and “paleo-Inuit” instead of “paleo-Eskimo” in the publications of research findings and other documents.

Passed by ICC Executive Council at the meeting in Nuuk September 29th, 2010

Aqqaluk Lynge

Chair Inuit Circumpolar Council 

Video geplaatst: 2011.10.06; Gewijzigd: 23.09.2013