Alaska 150 jaar

Infomatie bij de Arctica Kalender 2017

Alaska 150 jaar
De Arctica kalender 2017 gaat over Alaska, de mensen die daar wonen en de tussen hen gecreëerde grenzen. Net als in 2014 heeft fotograaf Jeroen Toirkens van nomadslife.nl hiervoor belangeloos zijn foto’s ter beschikking gesteld.
Aan het einde van de internationale datumgrens, in het uiterste westen van Alaska, middenin de Beringstraat ligt het eilandje Inaliq, de Inupiat naam voor Little Diomede. Aan de overkant van de grens met de Russische Federatie, 4 kilometer verderop ligt het grotere Imaqłiq (Big Diomede).
150 jaar geleden behoorde ook Inaliq tot Rusland. Echter, op 30 maart 1867 kochten de Verenigde Staten van Amerika Alaska voor slechts US$ 7.200.072 (nu ongeveer US$ 120 miljoen), omdat Rusland dacht dat het land weinig waard was. Naar de volken die al in Alaska woonden werd niet gekeken. De formele soevereiniteits­overdracht vond op 18 oktober 1867 plaats, een datum die sindsdien “gevierd” wordt als Alaska Day.
Inupiatfamilies (Inuit – In Nederland nog veel te vaak eskimo’s genoemd) konden vrijelijk reizen, totdat in 1948 de grens werd gesloten en de laatste families van Imaqłiq verplaatst werden naar het Russische vasteland. Het ijsgordijn was een feit. Eerst in 1989, tijdens een Russisch-Amerikaanse expeditie met hondensledes langs de Russische kust, kon het contact met familie worden hersteld. Echter, contact onderhouden blijft moeizaam. In 2017 zullen bewoners van Inaliq proberen Imaqłiq te bezoeken.

Naamsverandering
Na een oproep van de Inuit Circumpolar Council worden, zowel in Canada en Alaska, steeds meer westerse geografische namen vervangen door de oorspronkelijke Inuit-namen. Eerder gebeurde dit al op Groenland, waar de Deense aardrijkskundige namen zijn vervangen, die trouwens eerder de Nederlandse namen hadden vervangen. Zo stemde in Barrow op 4 oktober 2016 een kleine meerderheid, 381 stemmen voor en 375 tegen, voor de wijziging van de naam in Utqiagvik (oot-GHAR-vik). Het is niet duidelijk wat Utqiagvik betekent. Sommigen zeggen een plek waar sneeuw uilen worden gejaagd, anderen een plek waar je aardappelen verzameld, hoewel aardappelen hier niet groeien (waarschijnlijk waren aardappelen daar te koop).

Arctic Peoples Alert maakt naast de kalender vooral gebruik van digitale media: http://www.arctica.nl en Facebook. Wilt u onze elektronische nieuwsbrief Poolkoorts ontvangen, stuurt u dan een email aan: arctica@planet.nl o.v.v. Poolkoorts.

Borealis project
Fotograaf Jeroen Toirkens is samen met journalist Jelle Brandt Corstius een nieuw project gestart. Kijk voor meer informatie op: borealisproject.nl

Welkom 2016

Heeft u de Arctica kalender 2016 niet gekregen, maar wilt u deze wel ontvangen, stuur dan een e-mailtje met uw postadres naar: arctica@planet.nl
If you have not got the arctica calendar 2016, but you like to receive a copy, please send an e-mail with your post address to: arctica@planet.nl

Arctica 38 – kalender 2016

Den Haag, 21 december 2015

Beste Arctica-lezer, 
Dagelijks hebben wij het over Rusland, maar weet u dat de Russische Federatie uit 22 republieken bestaat? Een daarvan is de autonome Republiek Sacha (ook wel Jakoetië) in het noordoosten van Siberië. Naast Jakoeten en Russen wonen er inheemse volken als Evenen, Evenken, Dolganen en Joekagieren.
De Arctica kalender 2016 geeft een beeld van de Joekagieren, een van de bedreigde Arctische inheemse volken. Dr. Cecilia Odé van de Universiteit van Amsterdam doet onderzoek naar verdwijnende talen als het Joekagier en is zo vriendelijk geweest de foto’s voor deze kalender beschikbaar te stellen.
Met uw financiële hulp kan Arctic Peoples Alert doorgaan met het onder de aandacht brengen van de Arctische inheemse volken zoals de Joekagieren. Een bijdrage kunt u overmaken op bankrekeningnummer NL91 INGB 0000 040092 (BIC: INGBNL2A) t.n.v. Arctic Peoples Alert.
Arctic Peoples Alert maakt naast de kalender vooral gebruik van digitale media: www.arctica.nl en Facebook. Ontvangt u nog niet (on)regelmatig onze elektronische nieuwsbrief, stuurt u dan een mail naar: arctica@planet.nl o.v.v. Poolkoorts. 

Zie ook: Stemmen uit de Toendra – De laatste der Joekagieren

The Hague, 21 December 2015

Dear Arctic reader,
Every day we are talking about Russia, but do you know that the Russian Federation consists of 22 republics? One is the Autonomous Republic Sacha (Yakutia) in northeastern Siberia. Besides Yakut’s and Russians there living indigenous peoples as Evens, Evenki, Dolgany and Yukaghir’s.
The Arctic Calendar 2016 gives an idea of the Yukaghir’s, one of the endangered Arctic indigenous peoples. Dr.Cecilia Odé of the University of Amsterdam researches vanishing languages like Yukaghir and has been kind enough to make the images available for this calendar.
With your financial help to Arctic Peoples Alert continue to raise awareness of the Arctic indigenous peoples such as the Yukaghir’s. A contribution can be transferred to bank account NL91 INGB 0000 040 092 (BIC: INGBNL2A) attn. Arctic Peoples Alert.
Arctic Peoples Alert is next to the calendar mainly use digital media: http://www.arctica.nl and Facebook.

arctica 32 – Geen zelfstandig voetballand

Groenland mag voorlopig geen lid van de Wereldvoetbalbond FIFA worden.

FIFA-president Sepp Blatter, heeft dat na afloop van zijn bezoek aan Groenland in september 2010 gemeld. “Volgens onze toelatingseisen moet men een onafhankelijke staat zijn die door de internationale gemeenschap, in casu de Verenigde Naties (VN), is erkend om aan te sluiten bij de FIFA”, aldus Blatter. Deze uitspraak is in tegenspraak met eerder beleid van de FIFA. Onder de 208 leden van de Wereldvoetbalbond bevinden zich heel wat landen die niet volledig onafhankelijk zijn en geen lid zijn van de VN. Het meest sprekende voorbeeld zijn de Faeröer. Deze eilanden hebben als autonoom gebied ten opzichte van het koninkrijk Denemarken dezelfde status als Groenland, maar verkreeg in 1988 het FIFA-lidmaatschap.
Blatter bezocht Qaqortoq (Zuid-Groenland) om het eerste officiële kunstgras-voetbalveld van Groenland te openen. Dit veld is mede gefinancierd door de FIFA. De verwachting was dat Groenland met de ingebruikname van dit veld aan de eisen van de FIFA had voldaan.
Voetbal is op Groenland verreweg de populairste sport. Met ruim 5.000 leden op
een bevolking van ca. 55.000 heeft Groenland het grootste percentage actieve
voetballers ter wereld. “Voetbal is de populairste sport op Groenland. Het is onze grootste wens om straks deel uit te maken van de FIFA”, aldus bondsvoorzitter Nuka Kleeman.
De status van de in totaal acht Groenlandse sportbonden is volstrekt willekeurig. Zo mogen Groenlandse badmintonners, handballers, skiërs en taekwondoka’s Groenland wel internationaal vertegenwoordigen. Een beroep tegen de FIFA-beslissing is niet mogelijk. Dat zou alleen kunnen bij het Internationaal Olympisch Comité, maar ook deze overkoepelende organisatie erkent Groenland niet als onafhankelijk lid.
Marnix Koolhaas

arctica 35 – Kalender 2013

Kalender 2013: NIVA TO NENETS
In de zomer van 2013 rijdt Rosanne van Klaveren, mediakunstenaar en medewerker van Arctic Peoples Alert, met haar Lada Niva naar Naryan Mar in het Nenets Autonome District. Zij wil haar auto cadeau geven aan een rendierhoudend Nenetsgezin ter ondersteuning van hun traditionele leefwijze. De roadmovie Niva to Nenets zal hierop worden gebaseerd. Groenlanders, Sami, Komi en Nenets bespreken onderweg het voortzetten van hun leefwijze. Ook het paradoxale karakter van liefdadigheid en ‘hulp brengen’ zal ter sprake komen.

Alles wordt gefilmd in en rond de Lada Niva, die uitgerust wordt met GPS, microfoons en zeven camera’s. Hoogtepunt van de reis is het rendierhoudersfeest op de Dag van de Inheemse Volken bij Krasnoe. Voor dit culturele project wordt er nauw samengewerkt met de Nenetsorganisatie Yasavey Manzara. Deze kalender bevat foto’s van Rosanne van Klaveren en historische kaarten van het gebied dat zij zal bezoeken.
In the summer of 2013, Rosanne van Klaveren, media artist and volunteer for Arctic Peoples Alert, will drive her Lada Niva to Naryan Mar in the Nenets Autonomous Okrug. She will offer her car as a gift to a Nenets family of reindeer herders to support their traditional lifestyle. This will be the topic of the road
movie Niva to Nenets. On the road, Greenlanders, Saami, Komi and Nenets will discuss the continuation of their way of life.
The paradoxical character of charity and bringing help will also be discussed. Everything will be filmed in and around the Lada Niva, which will be equipped with GPS, microphones and seven cameras. Highlight of the trip is the reindeer herders feast on the Day of the Indigenous Peoples in Krasnoye. This cultural project will be done in close cooperation with the Nenets organization Yasavey Manzara. This calendar contains photographs by Rosanne van Klaveren and historical maps of the area.
http://www.nivatonenets.org

Yasavey Manzara / Яcaвзй Maнзapa
Yasavey Manzara is het onderzoeks- en informatie-centrum van Yasavey (Gids die het terrein kent). Yasavey isin 1989 opgericht in Naryan-Mar (Nenets Autonome District) om de nationale identiteit van de Nenets te bevorderen, de cultuur en de traditionele leefwijze van de Nenets te het behouden van en de sociaal-economische problemen van de Nenets te helpen oplossen.
Yasavey Manzara is the research and information center of Yasavey (Guide who knows the terrain). Yasavey was established in 1989 in Naryan-Mar (Nenets Autonomous Okrug) to promote the Nenets national identity, to preserve the Nenets culture and traditional way of life and to help solve the socio-economic problems of the Nenets. www.raipon.org/yasaveyyasavey.org

TOWARDS TOGETHERNESS
Niva to Nenets maakt deel uit van het praktijk-doctoraat in de Kunsten van Rosanne van Klaveren, studerend aan de Katholieke Universiteit Leuven en de MAD-faculty in Genk, België. In dit doctoraat bestudeert Van Klaveren hoe artistieke participatiepraktij.ken kunnen bijdragen aan een tijdelijk saamhorigheidsgevoel.
Niva to Nenets is part of a practice based PhD in the Arts studied by Rosanne van Klaveren at the University of Leuven and the MAD-faculty in Genk, Belgium. Within this PhD Van Klaveren researches how artistic participatory practices can support a temporary feeling of togetherness. http://www.towardstogetherness.org

In 2013 vindt het bilaterale Nederland-Ruslandjaar plaats. Nederland organiseert een breed programma met economische, culturele en maatschappelijke activiteiten.
2013 is the Netherlands-Russia year. The  Netherlands will offer an ambitious program me with a variety of economic, cultural and societal activities.
www.nlrf2013.nl

arctica 33 – Arctic Peoples Alert

Zoals de vaste lezer van Arctica wellicht heeft gemerkt, is de Arctica kalender 2011 onder het ijs geschoten. De kalender was zo goed als af, maar dan was er wat met deze foto, dan weer met die, enz. Daarnaast vroegen andere zaken onze aandacht. Het leek ons geen goed plan nu nog een kalender uit te geven. Het verhaal dat wij met de kalender wilden vertellen over de moderne VOC-mentaliteit ten aanzien van inheemse Arctische volken, hebben we daarom omgezet in een serie artikelen.
Eeuwenlang staan Nederlanders in contact met inheemse Arctische volken. Meestal verliepen die ontmoetingen vriendelijk. Soms was er echter weinig respect en kwam het tot diefstal van godenbeelden, het ontvoeren van mensen of gewelddadige confrontaties.
Vaak wordt vergeten dat voordat in 1721 de Noorse evangelist Hans Egede voet op Groenland zette, Nederlandse walvisvaarders al ruim een eeuw de Groenlandse kusten bezochten.
Een kernvraag is: hoe kijken we terug op ons Arctische verleden zonder te moraliserend of vererend te worden? Wordt bijvoorbeeld de film Nova Zembla een onversneden heldenepos over Willem Barentsz? Of wordt het ook een film waarin de geschiedenis door de ogen van Nenets wordt verteld?
De Poolnacht van Groningen zit erop, met bewonderenswaardig veel activiteiten. Echter, ten opzichte van inheemse Arctische volken waren er verschillende respectloze momenten. Het zijn geen ‘Indianen’, ‘Eskimo’s’ of ‘Samojeden’ die op Jamal in Siberië wonen, maar Nenets, wat ‘mensen’ betekent.
Nederland wil na Schiphol en Haven Rotterdam ook de gasrotonde van Europa worden. Bij het protest tegen de opslag van Russisch gas onder Bergen, Noord Holland wordt vergeten dat ook Nenets ernstige gevolgen ondervinden door gaswinning onder de weidegronden van hun rendieren. Zoals ook wordt vergeten dat we voor nieuwe kerncentrales niet alleen volgende generaties opzadelen met radioactief afval, maar dat daarvoor ook uraniumerts gewonnen moet worden. Die mijnbouw vindt meestal op inheems grondgebied plaats. Op dezelfde wijze vergaten we in 1986 dat er Innu (Indianen) in Oost-Canada rondtrokken, toen we daar onze militaire laagvliegoefeningen hielden. Ondanks mensenrechtenverdragen en milieuregelgeving laat het Nederland van nu wederom economische belangen zwaarder wegen dan respect voor inheemse volken.
Dat heeft ook fotograaf Jeroen Toirkens met eigen ogen kunnen zien toen hij, zolang het nog kon, in twaalf jaar twaalf reizen maakte naar onder andere nomadische volken vaak Arctische gebieden voor zijn project voor zijn project NomadsLife. Dit project komt tot een (voorlopig?) eind met een overzichtstentoonstelling en het fotoboek Nomad.

Inhoud arctica 33 – winter 2010/2011
33.1  Arctic Peoples Alert
33.2  2011 Nansen-Amundsen Jaar
33.3  Nederlanders en Arctische volken
33.4  De Poolnacht van Groningen
33.5  Poolkoorts

Geplaatst 18.03.11; Gewijzigd: 11.10.2013

arctica 33 – 2011 Nansen-Amundsen Jaar.

Nansen werd 150 jaar geleden geboren en
100 jaar geleden bereikte Amundsen als eerste de Zuidpool.

In het Nansen-Amundsen jaar vinden, hoofzakelijk in Noorwegen, vele activiteiten plaats. Zo is het Fram Museum in Oslo gerenoveerd en vernieuwd. Over Nobelprijswinnaar Fridtjof Nansen (1861-1930) en Roald Amundsen (1872-1928) kan ik niet objectief schrijven. Beide zijn, met onder meer Knud Rasmussen, geboren Poolreizigers mijn grote voorbeelden. Dit in tegenstelling tot de Britse marineofficier Robert Falcon Scott (1868-1912) met zijn pony’s. Nansen in het bijzonder, niet omdat hij min of meer gedwongen aan Amundsen zijn poolonderzoek over droeg, maar mede om zijn werk voor de Volkenbond, de voorloper van de Verenigde Natie.
www.nansenamundsen.no  www.frammuseum.no

Nieuwe Rotterdamsche Courant
4 maart 1914
Amundsen te Amsterdam

Uit Amsterdam meldt men ons: Gisteravond heeft de ontdekker van de Zuidpool, de Noor Roald Amundsen, in het Concertgebouw in Amsterdam voor een vrij talrijk publiek een lezing met lichtbeelden gehouden over zijn reis naar de Zuidpool.
Amundsen houdt… een rondreis over de wereld om over … zijn lotgevallen te vertellen, om daarmee het kapitaal bijeen te brengen voor een nieuwe Poolreis…
Amundsen is, sinds hij enige jaren geleden te Amsterdam van zijn ervaringen aan boord van de Belgica vertelde, niet veranderd. De Poolwinter heeft hem niet geschaad. Het is nog dezelfde slanke, ietwat hoekige, veerkrachtig gaande gestalte, correct in den zwarten rok (een ontgoocheling voor hen, die zich een poolreiziger nu eenmaal plegen voor te stellen in een pak van rendiervellen) en nog dezelfde scherpgetekende magere kop, met den sterk naar voren springende neus en wijde wangplooien, het vel van zijn kop roze en fris. En ook was het nog dezelfde voordracht, eenvoudig, bij het nuchtere af…
Eindelijk op 20 oktober 1910 ging de groep, die zich naar de Zuidpool zou richten en een andere die Koning Eduard 7 land zou exploreren, op weg. Zij bestond uit Amundsen en vier makkers met vier sleden met honden. Men nam voor 120 dagen proviand mee. Grote moeite bezorgde vooral het overtrekken van die Antarctische Alpen, waarvan de hoogste toppen stijgen tot 3.360 Meter boven de zee. Op de zogenaamde Duivelsgletsjer verkeerde men herhaaldelijk in levensgevaar. Amundsen zei er gisteravond alleen van: „Es war nicht gerade angenehm”…
Op 16 december 1910 bereikte men de Zuidpool. Maagdelijk, zonder enig spoor van mensen strekte zich de sneeuwvlakte uit. Het was de Noorse vlag, wier kleuren het eerst wapperden op dit ontoegankelijk deel der aarde! (Luide toejuiching).
De lichtbeelden die hedenavond vertoond werden waren helaas niet van de allermooiste, onduidelijk en bovendien ordinair gekleurd. Toch heeft men ze met belangstelling bekeken.”
Enigszins hertaald en ingekort. Geplaatst: 24.02.2011; Gewijzigd: 02.10.2013.